Taksim Kışlası
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Taksim Kışlası | |
Halil Paşa Topçu Kışlası | |
 Taksim Topçu Kışlası | |
| Bina | |
|---|---|
| Tipi | Günümüzde: Rekonstrükte halinde Önceleri: kışla, stadyum, park |
| Mimari stil | Osmanlı, Rus, Hint mimarileri |
| Yer | Taksim Meydanı, İstanbul  |
| Koordinatlar | 41°02′13″K 28°59′09″D |
| Yapım | |
| Başlama tarihi | 1780 |
| Yıkım tarihi | 1940 |
| Tasarım ekibi | |
| Mimar | Krikor Balyan (18. yy'da) Halil Onur (21. yy'da) |
Taksim Kışlası ya da Halil Paşa Topçu Kışlası, 1780 - 1940 yılları arasında İstanbul Taksim Meydanı'nda günümüzde Taksim Gezi Parkı'nın durduğu yerde bulunan ve 2013 yılında tekrar inşa edilmeye başlanan yapı.
1940 yılında İstanbul Valisi ve Belediye başkanı sıfatıyla Lütfi Kırdar'ın isteği ve Avrupalı şehir planlamacılarından Henri Prost'un tavsiyesi üzerine yıkılan kışlanın yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı, fakat planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi.[1] Şimdi yapının yerinde Taksim Gezi Parkı vardır.
Kışla'nın tekrar inşası için Gezi Parkı'nın yıkımı çalışmaları 28 Mayıs 2013 tarihinde başlamıştır.
İnşa [değiştir]
Taksim Kışlası 1780 yılında Osmanlı padişahı III. Selim zamanında Selimiye Kışlası’nın Avrupa yakasındaki karşılığı olarak, Balyan Ailesinden Krikor Balyan[4] tarafından yapıldı.[1] Ertesi yıl Kabakçı Mustafa İsyanı’nda tahrip olan bina, II. Mahmut döneminde onarıldı.[5]
Yenilenme [değiştir]
Bina birkaç kez yangın geçirdikten sonra Sultan Abdülmecit döneminde Tophane Müşiri Damat Gürcü Halil Rifat Paşa’nın gayretleriyle 19. yüzyıl mimari üslubunda ve çok gösterişli olarak yeniden yapıldı. Uzun avlusu ve geniş kanatları olan iki katlı yapının köşelerinde ve her cephesinin ortasında üç katlı yüksek bölümleri vardı. Rus ve Hint mimarilerinden izler taşıyan yapının iki anıtsal giriş kapısı Harbiye Caddesi ve Talimhâne Caddesi cephelerinin tam ortalarında bulunuyordu.[5]
Kışla 1860-1870 yılları arasında Osmanlı ordusunun modernleştirilmesi sürecinde önemli bir rol oynadı ve en şatafatlı günlerini yaşadı.Sultan Abdülaziz'in 1864 yılında Mısır seyahati dönüşünde kışlayı ziyaret edip kışlada yemek yemesi, kışla tarihinde önemli bir olay olarak kayıtlara geçti.
Askeri işlevlerinin yanı sıra cambaz gösterileri, at yarışları, Rum hacıların konaklaması gibi amaçlarla da kullanılan[1] kışla 31 Mart İsyanı'nda önemli bir rol oynadı. İsyan 12 Nisan - 13 Nisan 1909 gecesi Taksim Kışlası'ndaki Avcı Taburu'na bağlı askerlerin subaylarına karşı ayaklanarak Meclis-i Mebusan'ın önünde toplanmalarıyla başladı ve 27 Nisan 1909'da II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesiyle son buldu.
İsyandan sonra önemini yitiren kışla, 1913'te Sanayi ve Ticaret Şirket-i Milliye-i Osmaniye'ye satıldı.[1] Binanın orta kısmındaki eğitim alanı futbol sahası haline getirildi ve uzun yıllar futbol maçları ve çeşitli gösteriler için kullanıldı. Kışla, I. Dünya Savaşı'nın ardından işgal edilen İstanbul'daki Fransız kuvvetlerinin yönetiminde bulunan Senegalli askerlere tahsis edildi.[1]
Cumhuriyetin ilanından sonra da kışlanın avlusundaki futbol sahası futbol karşılaşmaları için kullanılmayı sürdürdü ve kışla Taksim Stadı adını aldı. 1923 yılında Türkiye Millî Futbol Takımı ilk resmi maçını bu sahada Romanya'ya karşı yaptı.
Yıkım [değiştir]
1940'ta şehir planlamacısı Henri Prost'un önerisi ile kışlanın yıkılması, yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı. Kışlanın yıkımından sonra planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi.[1] Kışla'nın yerine Taksim Gezi Parkı inşa edildi.
Tekrar inşa [değiştir]
16 Eylül 2011 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin aldığı kararla yapının Kentsel Tasarım Projesi ile bir bütünlük içerisinde değerlendirilerek tekrar inşa edilmesi kararlaştırıldı.[6] Fakat 17 Ocak 2013 tarihinde Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu yapının inşasına, Gezi Parkının İstanbul’un belleğinde yer ettiği gerekçesiyle onay vermedi.[7]Bu karara İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu nezdinde itiraz edildi. Üst kurul, 1 Mart 2013 tarihinde bölgesel kurulun kararını iptal ederek Kışla'nın tekrar inşasına kesin olarak onay verdi.[8]
Tekrar inşaya tepkiler [değiştir]
Kışlanın inşası için Taksim Gezi Parkı'nda kurulan şantiyeye, yıkım ekipmanları 28 Mayıs 2013'ün ilk saatlerinde getirildi.[2] Durumdan sosyal medya aracılığıyla haberdar olan çevre eylemcileri ve onları destekleyen halk, parka kamp kurarak nöbete başladı ve günün ortasında başlayan yıkımı engellemek istedi ancak gösterilere rağmen yıkım sürdü.
Yorumlar
Yorum Gönder